แอลคาลอยด์ ?

วันอังคารที่ :   ๒๔  พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๘

ที่มา : อาจารย์ประจำภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล สมุนไพรยาไทยที่ควรรู้

พิมพ์ครั้งที่  :  ๔   ศักดิโสภาการพิมพ์

หน้า : ๑๖-๒๙

เรื่อง : แอลคาลอยด์

แอลคาลอยด์ (Alkaloid) เป็นสารกลุ่มที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาหลายอย่าง เป็นกลุ่มที่มีอะตอมของไนโตรเจนอยู่ในโมเลกุลแอลคาลอยด์พบได้ในทั้งพืชบางวงศ์เท่านั้น ตัวอย่างเช่น พืชวงศ์ถั่ว FABACEAE , วงศ์ฝิ่น PAPAVERACEAE , วงศ์เข็ม RUBIACEAE , วงศ์มะเขือ SOLANACEAE , วงศ์ดองดึง LILIACEAE

แอลคาลอยด์พบได้เกือบทุกส่วนของพืช เช่น ผล (พริกไทย), เมล็ด (แสลงใจ), ใบ (ลำโพง), เปลือกต้น (ซิงโคน่า), ราก (ระย่อมน้อย) ตัวอย่างของสารในกลุ่มแอลคาลอยด์ได้แก่ hyoscine , hyoscyamine ได้จาก ใบและเมล็ดของลำโพง มีฤทธิ์ลดการปวดเกร็งของลำไส้ quinine ได้จากเปลือกต้นซิงโคน่า ใช้รักษาโรคมาลาเรีย caffeine และ theobromine ได้จากใบชาและเมล็ดกาแฟ มีผลในการกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง reserpine ได้จากรากระย่อยน้อย มีฤทธิ์ลดความดันโลหิต